ਫ਼ੌਜੀ ਥੀਏਟਰ ਕਮਾਂਡਰਾਂ ਨੂੰ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨੀ ਤਾਕਤਾਂ ਦੇਣ ਲਈ ਨੇਮ ਨੋਟੀਫਾਈ

ਅਜੈ ਬੈਨਰਜੀ
ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ, 28 ਮਈ

ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਤਿੰਨਾਂ ਸੈਨਾਵਾਂ ਦੇ ਸੰਗਠਨਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਥੀਏਟਰ ਕਮਾਂਡ, ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਕਮਾਂਡਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਧੀਨ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ’ਤੇ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦਿੰਦੇ ਨੇਮ ਨੋਟੀਫਾਈ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੇਮਾਂ ਦਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਵ ਇੰਟਰ ਸਰਵਸਿਜ਼ ਆਰਗੇਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ (ਕਮਾਂਡ, ਕੰਟਰੋਲ ਤੇ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ) ਐਕਟ ਨੂੰ ਅਮਲ ਵਿਚ ਲਿਆਉਣਾ ਹੈ। ਇਹ ਐਕਟ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਮਈ ਵਿਚ ਨੋਟੀਫਾਈ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਐਕਟ ਵਿਚਲੇ ਨੇਮ, ਜੋ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਬਲਾਂ ਦੇ ਅਮਲੇ ’ਤੇ ਲਾਗੂ ਹੋਣਗੇ, ਅੱਜ ਨੋਟੀਫਾਈ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ ਤੇ ਇਹ 27 ਮਈ ਤੋਂ ਲਾਗੂ ਹੋ ਗਏ ਹਨ।

ਰੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਕਿਹਾ, ‘‘ਇੰਟਰ ਸਰਵਸਿਜ਼ ਆਰਗੇਨਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨਜ਼ (ਕਮਾਂਡ, ਕੰਟਰੋਲ ਤੇ ਡਿਸੀਪਲਿਨ) ਐਕਟ 2023 ਤਹਿਤ ਬਣਾਏ ਨੇਮਾਂ ਨੂੰ ਗਜ਼ਟ ਨੋਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ ਜ਼ਰੀਏ ਨੋਟੀਫਾਈ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਜੋ 27 ਮਈ 2025 ਤੋਂ ਅਮਲ ਵਿਚ ਆ ਜਾਣਗੇ।’’ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਇਕ ਬਿਆਨ ਵਿਚ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਪੇਸ਼ਕਦਮੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਮਕਸਦ ਅੰਤਰ-ਸੇਵਾ ਸੰਗਠਨਾਂ (ISOs) ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਕਮਾਂਡ, ਨਿਯੰਤਰਣ ਅਤੇ ਕੁਸ਼ਲ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲਤਾ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਕਰਨਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸੈਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਏਕਤਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਹੋਵੇਗੀ।

ਅਧਿਕਾਰਤ ਸੂਤਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅਜਿਹੇ ਸੁਧਾਰ ਦੀ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਚੀਫ਼ ਆਫ ਡਿਫੈਂਸ ਸਟਾਫ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ ਮਗਰੋਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਉਡੀਕ ਸੀ। ਲੋਕ ਸਭਾ ਅਤੇ ਰਾਜ ਸਭਾ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਬਿੱਲ ਪਾਸ ਕੀਤਾ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਮਿਲ ਗਈ ਸੀ। ਥੀਏਟਰ ਕਮਾਂਡਾਂ ਦਾ ਐਲਾਨ ਜਲਦੀ ਹੀ ਹੋਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਤਿੰਨਾਂ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਸੈਨਾਵਾਂ ਦੇ ਜਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਕਮਾਂਡਰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।

ਇਹ ਐਕਟ (ਤਿੰਨਾਂ ਸੈਨਾਵਾਂ ਦੇ) ਕਮਾਂਡਰਜ਼ ਇਨ ਚੀਫ਼ ਤੇ ਆਫੀਸਰਜ਼ ਇਨ ਕਮਾਂਡ ਨੂੰ ਹਰੇਕ ਵਿਅਕਤੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਵਿਲੱਖਣ ਸੇਵਾ ਸ਼ਰਤਾਂ ਨੂੰ ਭੰਗ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ, ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਰੱਖ-ਰਖਾਅ ਲਈ, ਆਪਣੇ ਅਧੀਨ ਸੇਵਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਸੇਵਾ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ’ਤੇ ਕੰਟਰੋਲ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵੱਲੋਂ 24 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਟਰਾਈ-ਸੇਵਾ ਕਮਾਂਡ- ਅੰਡੇਮਾਨ ਅਤੇ ਨਿਕੋਬਾਰ ਕਮਾਂਡ - ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਰਕਾਰ ਨੇ ਇਹ ਕਦਮ ਪੁੱਟਿਆ ਹੈ।

ਭਾਰਤੀ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ, ਥਲ ਸੈਨਾ ਅਤੇ ਜਲ ਸੈਨਾ ਕ੍ਰਮਵਾਰ ਹਵਾਈ ਸੈਨਾ ਐਕਟ, 1950, ਆਰਮੀ ਐਕਟ, 1950 ਅਤੇ ਜਲਸੈਨਾ ਐਕਟ, 1957 ਅਧੀਨ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਹਨ। ਟਰਾਈ-ਸੇਵਾ ਸੰਗਠਨ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਸੇਵਾ ਕਰਮਚਾਰੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਬੰਧਤ ਸੇਵਾ ਐਕਟਾਂ ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਹੁੰਦੇ ਰਹਿਣਗੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਨਿਯਮ ਅਤੇ ਨਵਾਂ ਕਾਨੂੰਨ ਤਿੰਨਾਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਸਾਰੀਆਂ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਕੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਲਈ ਤਿੰਨਾਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦੇ ਮੁਖੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਕਤੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰੇਗਾ। ਇਸ ਵੇਲੇ ਤਿੰਨ-ਸੇਵਾ ਕਮਾਂਡਰ ਦੀ ਆਪਣੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਅਧੀਨ ਅਧਿਕਾਰੀ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਨਿਆਂ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਭੂਮਿਕਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਤਿੰਨਾਂ ਸੇਵਾਵਾਂ ਸੰਗਠਨਾਂ ਵਿੱਚ ਤਾਇਨਾਤ ਅਧਿਕਾਰੀ ਅਤੇ ਵਿਅਕਤੀ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮੂਲ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਭੇਜ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵੇਲੇ ਤਿੰਨ-ਸੇਵਾ ਸੰਗਠਨਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਡੇਮਾਨ ਅਤੇ ਨਿਕੋਬਾਰ ਕਮਾਂਡ, ਰਣਨੀਤਕ ਫੋਰਸਿਜ਼ ਕਮਾਂਡ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਦਾ ਵਿਭਾਗ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ - ਜਿਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਚੀਫ਼ ਆਫ ਡਿਫੈਂਸ ਸਟਾਫ਼ (ਸੀਡੀਐੱਸ) ਕਰਦਾ ਹੈ।