ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਸਮਾਗਮ: ਕੇਡੀਆ ਭਰਾਵਾਂ ਦੀ ਜੁਗਲਬੰਦੀ ਨੇ ਦਰਸ਼ਕ ਕੀਲੇ

ਗੁਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਅਕੀਦਾ
ਪਟਿਆਲਾ, 24 ਦਸੰਬਰ
ਨਾਰਥ ਜ਼ੋਨ ਕਲਚਰ ਸੈਂਟਰ ਪਟਿਆਲਾ ਦੇ ਕਾਲੀਦਾਸ ਆਡੀਟੋਰੀਅਮ ਵਿੱਚ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਚਾਰ-ਰੋਜ਼ਾ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਸਮਾਗਮ ਸਫਲਤਾ ਨਾਲ ਚੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਮੇਲੇ ਵਿੱਚ ਸਰੋਤਿਆਂ ਦੀ ਹਾਜ਼ਰੀ ਉਤਸ਼ਾਹਜਨਕ ਹੈ। ਮੇਲੇ ਦੇ ਤੀਜੇ ਦਿਨ ਐਤਵਾਰ ਸ਼ਾਮ ਨੂੰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਮੋਰ ਮੁਕਟ ਕੇਡੀਆ ਅਤੇ ਪੰਡਿਤ ਮਨੋਜ ਕੇਡੀਆ ਨੇ ਆਪਣੀ ਜੁਗਲਬੰਦੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀ। ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਵੱਡੇ ਭਰਾ ਪੰਡਿਤ ਮੋਰ ਮੁਕਟ ਕੇਡੀਆ ਅਤੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਪੰਡਿਤ ਮਨੋਜ ਕੇਡੀਆ ਨੇ ਸਿਤਾਰ ਅਤੇ ਸਰੋਦ ਵਜਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਰਾਗ ਕਿਰਵਾਨੀ ਅਤੇ ਰਾਗ ਝਿੰਝੋਟੀ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਪੂਰੇ ਆਡੀਟੋਰੀਅਮ ਵਿੱਚ ਬੈਠੇ ਸਰੋਤੇ ਕਾਫ਼ੀ ਦੇਰ ਤੱਕ ਤਾੜੀਆਂ ਮਾਰਦੇ ਰਹੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੋਹਾਂ ਭਰਾਵਾਂ ਨੇ ਰਾਗ ਮਾਝ-ਖਮਾਜ, ਯਮਨ, ਚੰਦਰਨੰਦਨ, ਪੁਰੀਆ ਕਲਿਆਣ, ਦੇਸ਼, ਮਿਸ਼ਰ ਪੀਲੂ ਆਦਿ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਕਲਾਕਾਰਾਂ ਨੇ ਵਧਦੀ ਠੰਢ ਵਿੱਚ ਵੀ ਆਪਣੀ ਅਦਾਕਾਰੀ ਨਾਲ ਦਰਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸੀਟ ’ਤੇ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਨਾਲ ਬੈਠਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਪੰਡਿਤ ਮੋਰ ਮੁਕਟ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜੁਗਲਬੰਦੀ ਨੂੰ ਪੰਜਾਹ ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮਾਂ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਦੋਵਾਂ ਭਰਾਵਾਂ ਨੇ ਸੱਤ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਮੋਰ ਮੁਕਟ ਕੇਡੀਆ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਰਾਗ ਕਿਰਵਾਨੀ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੰਗੀਤਕ ਪੈਮਾਨਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਰਾਗ ਹੈ ਜੋ ਖ਼ਾਸ ਤੌਰ ’ਤੇ ਯੰਤਰ ਸੰਗੀਤ ਲਈ ਢੁਕਵਾਂ ਹੈ। ਇਹ ਪੈਮਾਨਾ ਪੱਛਮੀ ਸੰਗੀਤ ਵਿੱਚ ਹਾਰਮੋਨਿਕ ਮਾਇਨਰ ਵਰਗਾ ਹੈ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਰਾਗ ਕਰਨਾਟਕ ਸੰਗੀਤ ਦੇ ਰਾਗ ਕੀਰਵਾਨੀ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਚਾਰ ਰੋਜ਼ਾ ਸੰਗੀਤ ਉਤਸਵ ਵਿਚ ਆਗਰਾ ਅਤੇ ਪਟਿਆਲਾ ਘਰਾਣੇ ਦੇ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਗਾਇਕ ਮੁਹੰਮਦ ਅਮਨ ਨੇ ਰਾਗ ਗੋਰਖ ਕਲਿਆਣ ’ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਬਿਲੰਬਿਤ ਖਆਲ ਧੰਨ-ਧੰਨ ਭਾਗਿਆ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਗਾਇਕੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ। ਗਾਇਕੀ ਦੀ ਪਰਪੱਕਤਾ ਅਤੇ ਸੁਰੀਲੇ ਬੋਲਾਂ ਨੇ ਸਰੋਤਿਆਂ ਨੂੰ ਮੋਹ ਲਿਆ। ਸੁਰਾਂ ਤੇ ਡੂੰਘੀ ਪਕੜ ਨੇ ਅਮਨ ਦੀ ਗਾਇਕੀ ਨੂੰ ਵਿਲੱਖਣ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ। ਉਸ ਨੇ ਤੀਨ ਤਾਲ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰਲੇ ਟੈਂਪੋ ਵਿੱਚ ਰਚੀ ਗਈ ਰਚਨਾ ‘ਐਰੀ ਮੋਰੀ ਆਲੀ ਪੀਆ ਘਰ ਆਏ...’ ਨਾਲ ਸਰੋਤਿਆਂ ਨੂੰ ਮੰਤਰ ਮੁਗਧ ਕੀਤਾ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਤੇਜ਼ ਤਾਲ ਵਿੱਚ ਤਰਨੇ ‘ਤਾਨਾ ਡਾਰੇ ਦੀਮ’ ਨਾਲ ਸਰੋਤਿਆਂ ਦੀਆਂ ਤਾੜੀਆਂ ਇਕੱਠੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਜਦੋਂ ਉਸ ਨੇ ਰਾਗ ਖਮਾਜ ਵਿੱਚ ਠੁਮਰੀ ਪੂਰੀ ਅਵਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਗਾਈ ਤਾਂ ਇੰਜ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਇਆ ਜਿਵੇਂ ਸੁਰਾਂ ਦੀ ਮਹਿਕ ਹਰ ਪਾਸੇ ਫੈਲ ਗਈ ਹੋਵੇ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਅਮਨ ਨੇ ਸੰਗੀਤ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਆਪਣੇ ਦਾਦਾ ਉਸਤਾਦ ਅਮੀਰ ਮੁਹੰਮਦ ਖ਼ਾਨ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਨਾਰਥ ਜ਼ੋਨ ਕਲਚਰਲ ਸੈਂਟਰ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਫੁਰਕਾਨ ਖ਼ਾਨ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਚਾਰ ਰੋਜ਼ਾ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸੰਗੀਤ ਉਤਸਵ ਦਾ ਆਖ਼ਰੀ ਦਿਨ ਹੈ ਅਤੇ ਫ਼ੈਸਟੀਵਲ ਦੇ ਆਖ਼ਰੀ ਦਿਨ ਵਿਸ਼ਵ ਮੋਹਨ ਭੱਟ, ਮੋਹਨ ਵੀਨਾ, ਸਲਿਲ ਭੱਟ, ਸਾਤਵਿਕ ਵੀਨਾ ਅਤੇ ਹਰੀਸ਼ ਤਿਵਾੜੀ ਸਮੇਤ ਕਲਾਕਾਰ ਹਾਜ਼ਰੀ ਭਰਨਗੇ।